دوپینگ و اعتیاد
دوپینگ و اعتیاد
دوپینگ از واژه Dope بــه معنای افزایش نیرو مشتق شده است. هر نوع افزایش بی رویه قدرت، سرعت، استقامت و به طور کلی عملکرد جسمانی که به وسیله مصرف داروهای نیروزا و یـا روش های غیر مجاز بـه وجود آمده باشد، دوپینگ محسوب می‌شود.
دوپینگ عملی مجرمانه تلقی می شود و با اثبات آن برای بـار اول ورزشکار خاطی ۲ سال و برای بـار بعد تا پایان عمر از شرکت در مسابقات محروم می‌شود. مربی، مسئول ورزشی و کشور متبوع ورزشکار خاطی بــه جریمه های نقدی و جزای حقوقی نظیر محرومیت محکوم می‌شوند.
شناخته ترین روش های دوپینگ عبارتند از :
- مصرف داروهای استروئیدی آنابولیزان یـــا آنابولیک استروئیدها
- مصرف داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی نظیر آمفتامین ، مت آمفتامین ، افدرین و …
- مصرف داروهای ضد درد و مخدر
- مصرف داروهای دیورتیک یا ادرار آور
- مصرف داروهــای بتا بلوکر نظیر پروپرانولول ، آتنولول ، نادولول و …
- هورمون های پپتیدی مثل هورمون رشد و …
- دوپینگ خون
- حشیش و مشتقات آن
چرا دوپینگ ؟
علل گرایش ورزشکاران به دوپینگ در جوامع مختلف کــه دارای فرهنگ و شرایط متفاوت هستند، یکسان نیست. در ایران مهمترین علت ها از این قرارند:
- وجود باورهای غیر علمی در مورد تاثیر داروهای نیروزا در افزایش توان و …
- ناآگاهی مربیان و ورزشکاران از عوارض جانبی بسیار خطرنـــاک سوء مصرف داروهای نیروزا
- ارائه الگوهای غلط و اطلاعات نادرست در مورد ورزشکارانی کـه با دوپینگ به موفقیت می رسند .
- عـــــدم پیگیری جـدی مسئولان ورزشی کشور . نــادیده گرفتن و حتی تلاش برای سرپوش گذاشتن بر واقعیت ها .
- وجود این باور غلط که برای رسیدن به عناوین قهرمانی الزاماً بـاید از داروهای نیروزا استفاده کرد و چــون حریفان داخلی و خـارجی دوپینگ می کنند باید از این داروها استفاده کرد .
- ایجاد انگیزه های بیرونی و وسوسه انگیز مثل شهرت ، درآمـدهای کلان و … که ورزشکاران را ممکن است وادار به
(( قهرمان شدن به هر قیمت )) بنماید .
عوارض شناخته شده دوپینگ
الف) آنابولیک استروئیدها:
مــــوارد سوء مصرف = افـــزایش حجم عضلات ، افــــــزایش متابولیسم چربی و …
ناپدید شدن آثار ظاهری دارو پس از قطع مصرف& تولید عــوارض برگشت نـــاپذیر نظیر طاسی، آتـــروفی بیضه، ژنیکوماستی، عقیمی و در نهایت سیروز کبدی در مردان و به طور اختصاصی کلیتوریس در زنان .
زنان در مقابل عوارض جانبی سوء استفاده از داروهای آنــابولیزان آسیب پذیرتر از مردان هستند .
عوارض عمومی جسمانی داروعبارتند از :
تنگی نفس – لـــرز – کرامپ عضلانی – افزایش غیر عـــادی میل جنسی در اوایـــل مصرف و سپس عقیمی و نـاتوانی جنسی پس از مصرف طولانی – برافروختگی و قرمزی پوست صورت – تهوع و استفراغ – کـاهش گلبول های سفید خـــون – بسته شدن زودرس صفحه رشد در نوجوانان.
عوارض عمومی روانی داروعبارتند از :
هیجان ، بی خوابی ، اغتشاش شعور ، افسردگی ، اختلالات شخصیتی ، پرخاشگری و در مواردی روز حالات جنون …
آیا به نظر شما با سوء مصرف داروهای آنابولیک استروئید و بروز این عوارض زمینه روانی و جسمانی اعتیاد فراهم نشده است؟
نتایج یک تحقیق بر روی ۱۰۰ قهرمان برجسته مصرف کننده داروهای آنابولیک استروئید در سال ۱۹۶۰ و پی گیری وضعیت آنان تا سال ۱۹۸۹نشان داد که ۱۴ نفر به سرطان بدخیم کبد ، ۱۴ نفر به عوارض شدید ولی خوش خیم کبد ، ۱ نفر به سرطان پروستات و ۲۲ نفر به بیماری پلیوز یا پرخورنی حفره های کبد مبتلا شدند . تقریباً تمامی نمونه ها از آکنه ، طاسی سر ، و ۸۲ نفر از ژنیکوماستی متوسط تا شدید رنج میبرند .
افسردگی ، اضطراب اختلالات شخصیتی و پرخاشگری از عوارض شایع در آنان بوده و حد اقل به یک مورد و حداکثر به ۳ مورد از این ناهنجاری ها مبتلا شدند.
ب ) داروهای مسکن، ضد درد و مخدر :
مکانیسم تاثیر : کاهش دهنده فعالیت C.N.S ، افزایش آستانه تحمل درد و در برخی موارد کاهش اضطراب با اثـــر بر ناحیه «لوکوس سرلئوس» مغز . داروهای مسکن و ضد درد به فراوانی در دسترس ورزشکاران، مربیان و پزشکان تیم قرار دارد.
علت‌های مصرف:
- بروز صدمات بدنی در حین تمرین و مسابقات، استفاده بی رویه از داروهای مسکن در ورزشکاران حرفه‌ای به منظور تحمــل درد و ادامه دادن به مسابقه که بــه تدریج افزایش تحمل نسبت به دارو و تقاضا برای مقادیر مصرفی بیشتر را در پی دارد.
- پیشگیری از بروز درد در طی تمرینات شدید و مسابقات … با مصرف بی رویه داروهای مسکن و به طور خودسرانه .
- مصرف بی رویه و غیـــر علمی این نوع داروها تــوسط بــــرخی از ورزشکاران به عنوان عامل کاهش اضطراب و ترس قبل از مسابقه.
آیـــــا این گروه از ورزشکاران کاندیدای مناسبی برای اعتیاد به مواد مخدر نیستند ؟ به ویژه آنکه برخی از ورزشکاران اعتقاد دارند که قوی تر از آن هستند که معتاد شوند.
