کلونازپام چیست و اعتیاد به آن چه عوارضی دارد؟
کلونازپام چیست و اعتیاد به آن چه عوارضی دارد؟ + ۷ علامت ترک کلونازپام
کلونازپام (Clonazepam) با نام تجاری کلونوپین (Klonopin) فروخته می‌شود و در دسته‌ای از داروها به نام بنزودیازپین‌ها قرار دارد. بنزودیازپین‌ها به دلیل تاثیرات آرامش بخشی که دارند می‌توانند در درمان انواع بیماری‌های خاص مفید باشند.
پزشک ممکن است کلونازپام را برای درمان بی‌خوابی، اضطراب یا تشنج تجویز کند. اگرچه این دارو یکی از داروهای روان‌گردان بسیار مهم در قرن ۲۰ است، این امکان وجود دارد که افرادی که آن را مصرف می‌کنند به کلونازپام اعتیاد پیدا کنند. در ادامه با این دارو و اعتیاد به آن بیشتر آشنا می‌شوید.
کلونازپام چیست؟
کلونازپام چیست؟ کلونازپام یا کلونوپین یک داروی بنزودیازپین طولانی‌اثر است و همانطور که مطرح شد پزشکان آن را معمولا برای درمان اختلالات اضطرابی و اختلالات تشنج تجویز می‌کنند. کلونازپام برای بی خوابی نیز مصرف می‌شود.
ازآنجایی‌که این دارو طولانی‌اثر است به مدتی طولانی در بدن باقی می‌ماند و می‌تواند علائم موردنظر در اختلالات اضطرابی، علائم ترک الکل و اختلالات هراس را کاهش دهد. کلونازپام به‌عنوان یک سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی (CNS)، عملکرد مغز را کند می‌کند.
متخصصان بر این باورند که کلونازپام فعالیت گیرنده‌های گاما آمینوبوتیریک اسید یا گابا (GABA) را افزایش می‌دهد که عملکرد اصلی گابا نیز کند کردن سلول‌های عصبی دیگر در مغز است.
این تاثیرات می‌توانند به کاهش علائم اضطراب و تشنج کمک زیادی کنند. به دلیل همین افزایش آرامش و کاهش اضطراب ناشی از مصرف کلونازپام، خطر سوءمصرف آن در برخی افراد وجود دارد. اعتیاد به کلونازپام بسیار خطرناک است و می‌تواند به‌راحتی به مسئله‌ای غیرقابل‌کنترل تبدیل شود.
اعتیاد به کلونازپام در سکوت و تاریکی
کلونازپام به‌طور بالقوه می‌تواند موجب وابستگی شود زیرا برخی افراد پس از گذشت چند هفته از مصرف دارو به اعتیاد به آن دچار می‌شوند. بسیاری از افراد تنها با مصرف دوز تجویزشده توسط پزشک گرفتار اعتیاد به کلونازپام می‌شوند.
ازآنجایی‌که این دارو گیرنده‌های خاصی را در مغز مسدود می‌کند تا اضطراب، استرس و ناآرامی کاهش یابد، هنگامی‌که فرد به اعتیاد به کلونازپام دچار شود مغز او دیگر نمی‌تواند بدون این دارو احساس آرامش را ایجاد کند.
به همین دلیل است که افراد در ترک کلونازپام با مشکل مواجه‌اند و در صورت عدم مصرف آن نمی‌توانند عملکرد طبیعی خود را داشته باشند. علائم اعتیاد به کلونازپام عبارت‌اند از:
- تمایل مداوم به مصرف کلونازپام
- ادامه مصرف کلونازپام با وجود پیامدهای منفی
- عدم موفقیت در ترک کلونازپام
- از دست دادن علاقه به تعهدات اجتماعی و شغلی
- دچار شدن به مشکلات حقوقی و مالی
اعتیاد به کلونازپام زمانی آغاز می‌شود که در بدن فرد مصرف‌کننده نسبت به دارو تحمل ایجاد شود. این مسئله بدین معنی است که فرد برای تجربه مجدد تاثیرات قبلی دارو لازم است دوز بیشتری از آن را مصرف کند. برخی افراد نیز ممکن است بیش از مقداری که پزشک تجویز کرده است از دارو مصرف کنند.
درنهایت، افرادی که دچار تحمل شده‌اند وقتی مصرف دارو را قطع می‌کنند علائم ترک کلونازپام را تجربه می‌کنند. علائم ترک این دارو از اضطراب شدید تا تشنج متغیر است.
این علائم می‌توانند کشنده باشند. به همین دلیل، ترک و مصرف داروی ترک اعتیاد تحت نظارت پزشک ضروری است. از سوی دیگر، کلونازپام در بارداری تنها زمانی باید مصرف شود که پزشک آن را تجویز کند.
عوارض اعتیاد به کلونازپام چیست؟
اگرچه کلونازپام در درمان بیماری‌های جدی مانند صرع موثر است اما این دارو بسیار قوی است و می‌تواند مورد سوءمصرف قرار گیرد. هرگونه استفاده از کلونازپام بدون نسخه، سوءمصرف محسوب می‌شود.
مصرف دارو در دوزهای بالاتر از دوز تجویزشده می‌تواند سیستم عصبی مرکزی را به‌شدت تحت‌فشار قرار دهد. این امر موجب می‌شود که فرد مصرف‌کننده سرخوشی کوتاه‌مدت را تجربه کند و پس از آن دچار رخوتی مه‌آلود و مستی شود.
برخی افراد برای تشدید تاثیرات قرص کلونازپام، آن را به‌صورت پودر ریز درمی‌آورند و سپس پودر را استنشاق می‌کنند. هنگامی‌که فرد اقدام به سوءمصرف کلونازپام می‌کند یا آن را بیش‌ازحد یا طولانی‌مدت مصرف می‌کند ممکن است عوارض زیر را تجربه کند:
- سرگیجه
- غش کردن
بی‌حسی - اختلال در شناخت
- گیجی
- کند شدن زمان واکنش
- اختلال در قضاوت
- کاهش میل جنسی
در ارتباط با تداخل دارویی کلونازپام، کلونازپام اغلب همراه با الکل و برای تشدید تاثیرات هردوی این مواد مصرف می‌شود. این در حالی است که این کار می‌تواند موجب از حال رفتن و احتمالا نارسایی تنفسی شود. برخی افراد به این دلیل، کلونازپام مصرف می‌کنند که اگر این دارو در دوزهای زیاد مصرف شود می‌تواند موجب توهم شود.
صرف‌نظر از اینکه دلیل سوءمصرف چیست، یکی از عوارض کلونازپام این است که دوز بالای دارو مصرف‌کنندگان را در معرض خطر اعتیاد قرار می‌دهد. کلونازپام، سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی است و به همین دلیل، عملکردهایی مانند ضربان قلب و تنفس را کند می‌کند که در برخی موارد نیز کما یا مرگ ممکن است رخ دهد.
علائم مصرف بیش‌ازحد کلونازپام عبارت‌اند از:
- لکنت زبان
- خواب‌آلودگی شدید
- راه رفتن ناپایدار
کاهش توجه - اختلال در حافظه
- عدم هماهنگی حرکتی
وقتی فردی اقدام به سوءمصرف کلونازپام می‌کند به‌احتمال‌زیاد عملکرد جسمی و هوشیاری کلی او دچار مشکل می‌شود. پس از گذشت مدتی از وابستگی به این دارو، خطر واکنش‌های متناقض و عوارض مصرف کلونازپام افزایش می‌یابد. واکنش‌های متناقض به معنی عملکرد برعکس آنچه دارو قرار است انجام بدهد محسوب می‌شود.
برای مثال، فرد ممکن است دچار افزایش تحریک‌پذیری، اضطراب، آشفتگی و کم‌خوابی شود. مصرف طولانی‌مدت کلونوپین همچنین می‌تواند منجر به افسردگی و حملات اضطرابی شود.
علائم ترک کلونازپام چیست؟
یکی از علائم بارز اعتیاد به مواد این است که هرگونه تلاش برای قطع مصرف مواد می‌تواند منجر به علائم ناتوان‌کننده و دردناک ترک شود، زیرا بدن و ذهن فرد علیه نبود ناگهانی دارو طغیان می‌کند.
کلونازپام ۱ و کلونازپام ۲ نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگر فردی سعی کند پس از گذشت یک ماه یا بیشتر از مصرف دارو آن را قطع کند دچار مشکلات متعددی می‌شود. علائم ترک کلونازپام شامل موارد زیر هستند:
- افزایش ضربان قلب و فشارخون
- بی‌خوابی
- کابوس
- توهم
- کاهش وزن
- گرفتگی عضلات
- تشنج
متخصصان از این نشانه‌ها با عنوان «ظهور مجدد سندرم» یاد می‌کنند که می‌تواند پس از مصرف روزانه بنزودیازپین‌ها در دوزهای بالا و به مدت شش ماه رخ دهد. اگر این تاثیرات پس از قطع مصرف کلونازپام مشاهده یا احساس شوند به این معنی است که سوءمصرف اتفاق افتاده است.
اعتیاد به کلونازپام یکی از خطرناک‌ترین اعتیادها برای سم‌زدایی بدن سم زدایی بدن از مواد مخدر است. سال‌ها طول می‌کشد تا افراد بتوانند بر اجبار به مصرف دارو غلبه کنند و حتی ممکن است دچار عوارض قرص کلونازپام ازجمله مشکلاتی از قبیل مشکلات حافظه یا زوال عقل شوند.
بااین‌حال، مصرف دارو اگر با تجویز پزشک باشد و بر اساس دستور او انجام شود نمی‌تواند مشکلی ایجاد کند.
درمان اعتیاد به کلونازپام چگونه است؟
برخی افراد ممکن است بر این باور باشند که می‌توانند به‌تنهایی بر وابستگی به کلونازپام غلبه کنند. بااین‌حال، غلبه بر اعتیاد به کلونازپام بسیار دشوار است و در صورت ترک ناگهانی، می‌تواند خطراتی را برای سلامتی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که افراد قبل از هر اقدامی مشاوره اعتیاد دریافت کنند.
بسیاری از افرادی که به داروهای آرام‌بخش و کلونازپام اعتیاد دارند می‌توانند با بستری شدن در یک کلینیک ترک اعتیاد در تهران ازجمله کلینیک ترک اعتیاد پارس، وابستگی خود به دارو را درمان کنند.
معمولا اولین بخش راه های ترک اعتیاد، سم‌زدایی است که شامل کاهش تدریجی دوز کلونازپام برای جلوگیری از علائم خطرناک ترک و مدیریت آن‌ها انجام می‌شود.
در شروع برنامه درمان، متخصص لازم است از دوز مصرفی دارو، دفعات و مدت‌زمان مصرف کلونازپام آگاه باشد تا بتواند بهترین برنامه را برای درمان اعتیاد طراحی کند. علاوه بر این، ممکن است متخصص برای تسکین علائم ناشی از ترک اعتیاد به مواد مخدر نیز برخی داروها را تجویز کند و بهترین جایگزین کلونازپام را به فرد معرفی کند.
پس از اتمام برنامه سم‌زدایی و از بین بردن اثر قرص کلونازپام، درمان‌هایی نیز برای وابستگی روانی به دارو طرح‌ریزی می‌شوند که این درمان‌ها معمولا نیاز به بستری شدن در کلینیک ندارند. برای مثال می‌توان به خانواده‌درمانی، درمان فردی و گروه‌درمانی اشاره کرد.
به‌طورکلی، در درمان اعتیاد به کلونازپام آنچه اهمیت بسیار زیادی دارد شناسایی علل زمینه‌ای اعتیاد و برطرف کردن این علل است. از سوی دیگر، مهم است که فرد مهارت‌های مقابله‌ای سالمی را یاد بگیرد تا بتواند آن‌ها را جایگزین مصرف دارو کند و به زندگی بدون کلونازپام ادامه دهد.
درنهایت، بنزودیازپین‌ها ازجمله کلونازپام می‌توانند برای درمان اختلالات اضطرابی مفید باشند اما این دارو برای افرادی نیز که از آن برای آرامش پیدا کردن استفاده می‌کنند می‌تواند خطرناک باشد.
درمان اعتیاد به کلونازپام با سم‌زدایی شروع می‌شود و مهم است که این فرایند باید با دقت انجام شود. به همین دلیل، ترک دارو لازم است تحت نظر متخصص انجام شود. سپس لازم است برنامه‌های درمانی دیگری ازجمله روان‌درمانی فردی، خانواده‌درمانی و گروه‌درمانی برای جلوگیری از عود بیماری انجام شوند.
منبع: کلینیک ترک اعتیاد پارس
