ترک الکل ؛ علائم، عوارض و راه های سم زدایی از الکل
ترک الکل ؛ علائم، عوارض و راه های سم زدایی از الکل
اعتیاد به الکل می‌تواند زندگی فرد و اطرافیانش را نابود کند. بااین‌حال، بسیاری از افراد برای اینکه نشانه‌های ترک الکل را تجربه نکنند به سوءمصرف آن ادامه می‌دهند. سم‌زدایی و ترک به دلیل عوارض جسمی و روانشناختی‌ای که ایجاد می‌کند معمولا تجربه ناخوشایندی تلقی می‌گردد و اگر در منزل و بدون دریافت مراقبت‌های پزشکی انجام شود می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.
بااین‌حال، اولین گام برای رهایی از اعتیاد به الکل و زندگی در مسیر صحیح، سم‌زدایی بدن از الکل است. اگرچه ترک الکل به دلیل نشانه‌های جسمی و روانی‌ای که ایجاد می‌کند می‌تواند دشوار و دردناک باشد اما روش‌های درمانی متعدد و متخصصین مختلفی وجود دارند که در این مسیر، به افراد کمک می‌کنند؛ بنابراین، اگر شما یا یکی از عزیزانتان به اعتیاد به الکل دچار هستید لازم است بدانید این مسئله، قابل‌درمان است.
در ادامه با ترک الکل، نشانه‌های آن و همچنین روش‌های درمان اعتیاد به الکل آشنا می‌شوید.
ترک الکل چیست؟
ترک الکل، مجموعه علائمی است که افرادی که به اعتیاد به الکل دچار هستند هنگام قطع مصرف، آن را تجربه می‌کنند. علائم ترک الکل می‌تواند نسبتا خفیف باشد اما گاهی اوقات می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد. نشانه‌های ترک اعتیاد بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود اما کودکان و نوجوانانی که به اعتیاد به الکل دچار هستند نیز ممکن است آن را تجربه کنند.
اگرچه بسیاری از افرادی که به نشانه های ترک الکل دچار می‌شوند در صورت دریافت درمان زنده می‌مانند اما برای کسانی که به‌طور منظم، مشروبات الکلی مصرف می‌کنند لازم است سم‌زدایی همراه با نظارت پزشکی انجام شود.
الکل، سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی است و با ایجاد اختلال در ارتباط میان سلول‌های عصبی، عملکردهای خاصی از مغز را مختل می‌کند. به همین دلیل، کسی که بیش‌ازاندازه الکل مصرف می‌کند در هماهنگی و قضاوت با مشکل مواجه می‌شود.
وقتی فردی بیش‌ازحد الکل مصرف می‌کند مغز او سازگاری با تاثیرات الکل را شروع می‌کند و درنتیجه این امر، تحمل ایجاد می‌شود. درنهایت، فرد برای اینکه تاثیرات قبلی را تجربه کند مجبور است دائما میزان نوشیدن الکل را افزایش دهد.
وقتی فردی که به اعتیاد به الکل دچار است، مصرف آن را قطع می‌کند، سیستم عصبی مرکزی او دچار شوک می‌شود و نشانه‌های ترک بروز پیدا می‌کنند. به همین دلیل، این افراد باوجود اینکه می‌دانند الکل برایشان مضر است اما برای جلوگیری از تجربه علائم ترک به نوشیدن ادامه می‌دهند.
عوارض ترک الکل چیست؟
هرکسی که ترک الکل را شروع می‌کند علائم متفاوتی را تجربه می‌کند. بااین‌حال، رایج‌ترین علائم ترک الکل و عوارض ترک الکل عبارت‌اند از:
- اضطراب
- گیجی
- خستگی
- سردرد
- تپش قلب
- بالا رفتن فشارخون
- بی‌خوابی
- تحریک‌پذیری
- تهوع و استفراغ
- لرزیدن
- تعریق
جنون الکلی چیست؟
هذیان خمری یا جنون الکلی نوعی بیماری است که نشان‌دهنده ترک شدید الکل است. این بیماری می‌تواند کشنده باشد زیرا باعث تشنج می‌شود. تقریبا از هر ۲۰ نفری که الکل را ترک می‌کنند یک نفر به این مسئله دچار می‌شود. این بیماری عمدتا در افرادی رخ می‌دهد که به‌شدت به اعتیاد به الکل دچار هستند و قبلا ترک الکل را تجربه کرده‌اند.
بیشتر علائم جنون الکلی معمولا طی دو تا سه روز پس از قطع مصرف الکل شروع می‌شود. لازم است بدانید اگر شما یا یکی از عزیزانتان، علائم این مسئله را تجربه کردید در این شرایط، دریافت کمک فوری، الزامی است. نشانه‌های جنون الکلی عبارت‌اند از:
- پریشانی هیجانی
- خستگی
- تب
- توهم
- حساسیت بیش‌ازحد به صدا، لمس و نور
- بی‌قراری یا تحریک‌پذیری شدید
- گیجی شدید
- تشنج (معمولا ظرف یک روز از مصرف آخرین نوشیدنی)
- تغییرات خطرناک در فشارخون
- تعریق شدید
- ضربان نامنظم قلب
- نوسانات سریع خلقی
جنون الکلی به دلیل عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی اتفاق می‌افتد. این عدم تعادل، نتیجه ترک مشروب است. اگر فرد مثل همیشه الکل مصرف نکند، انتظار مغز برای تحریک گابا و تاثیر معمول بر N-methyl-D-aspartate که نوعی گیرنده گلوتامات است برآورده نمی‌شود. این امر موجب می‌شود سیستم عصبی بیش‌ازحد تحریک شود و جنون الکلی رخ دهد. عوارض مهلک ناشی از جنون الکلی عبارت‌اند از:
- آرام‌بخشی بیش‌ازحد
- ایست تنفسی
- ضربان نامنظم قلب
- ذات‌الریه استنشاقی
خطر تجربه جنون الکلی در موارد زیر افزایش می‌یابد:
- میانسال یا سالخورده بودن
- تجربه تشنج در موارد ترک قبلی
- ابتلا به بیماری روانی دیگر
- عملکرد غیرطبیعی کبد
- تجربه میل شدید به مصرف الکل
- تجربه جنون الکلی در گذشته
- اعتیاد به الکل به مدت طولانی
- مصرف روزانه میزان زیادی الکل
- سم‌زدایی از مواد مخدر دیگر در کنار الکل
سم‌زدایی برای ترک الکل چیست؟
الکلی کیست؟ فردی که به اعتیاد به الکل دچار است بیش‌ازاندازه الکل می‌نوشد و نمی‌تواند مصرف آن را قطع کند؛ بنابراین، با توجه به این تعریف می‌توان نتیجه گرفت که بهترین شیوه ترک الکل یا هر ماده مخدر دیگری، متوقف کردن مصرف آن است. وقتی فردی دچار سم‌زدایی از الکل می‌شود عمدا نوشیدن را متوقف می‌کند تا بدن بتواند با نبود الکل سازگار شود.
سم‌زدایی از الکل می‌تواند دردناک، ناراحت‌کننده و خطرناک باشد زیرا فرد علائم مختلفی را در این مرحله تجربه می‌کند. نشانه‌های ترک، اغلب باعث می‌شود که فرد مصرف الکل را دوباره شروع کند اما درمان سم زدایی بدن این امکان را به او می‌دهد که با خیال راحت و با درد کمتری، نوشیدن را کنار بگذارد.
ازآنجایی‌که برخی از علائم ترک اعتیاد الکل خطرناک هستند فرد باید تحت نظارت پزشکی و در یک مرکز ترک اعتیاد مثل کلینیک ترک اعتیاد پارس در تهران، سم‌زدایی را انجام دهد. افرادی که همراه با دریافت کمک حرفه‌ای اقدام به سم‌زدایی می‌کنند معمولا در درمان موفق تر هستند.
اگرچه سم‌زدایی می‌تواند ناخوشایند باشد اما این امر اولین قدم برای رهایی از زندگی همراه با اعتیاد است. پس از اتمام سم‌زدایی، فرد می‌تواند سایر درمان‌ها را شروع کند.
زمان‌بندی سم زدایی و ترک الکل چگونه است؟
ترک الکل چند روز طول میکشد؟ بیشتر علائم ترک الکل، ظرف شش ساعت بعد از قطع مصرف شروع می‌شوند و معمولا پس از گذشت دو تا سه روز، شدت می‌یابند. چرخه ترک معمولا حدود یک هفته طول میکشد. در طی ۱۲ ساعت اول ترک، ممکن است فرد تعریق کند و حالت تهوع و تحریک‌پذیری را تجربه کند.
فشارخون او بالا می‌رود و ضربان قلب او سریع‌تر می‌شود. بی‌خوابی و لرزش ناشی از ترک نیز معمولا در ۱۲ ساعت اول شروع می‌شود. بعد از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت، علائم بدتر می‌شوند. در موارد شدید ترک الکل، تشنج و توهم‌هایی که مشخصه جنون الکلی هستند بروز پیدا می‌کنند.
در طی روزهای سوم، چهارم و پنجم ترک، فرد دچار پریشانی عاطفی می‌شود و ممکن است جنون الکلی ادامه یابد. روش ترک الکل در منزل به‌هیچ‌عنوان در این دوران توصیه نمی‌شود و سم‌زدایی حتما باید تحت نظارت پزشکی و همراه با مشاوره اعتیاد انجام شود.
پس از پنج روز، علائم جسمی ترک کاهش می‌یابد اما غالبا علائم روانشناختی ادامه پیدا می‌کند. برخی افراد هفته‌ها یا حتی ماه‌ها به اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌خوابی دچار خواهند بود.
در زمان سم‌زدایی، ترک الکل چگونه مدیریت می‌شود؟
سم‌زدایی از الکل به‌هیچ‌عنوان نباید به‌تنهایی انجام شود. پزشکان در بیمارستان‌ها و مراکز ترک اعتیاد می‌توانند به افرادی که علائم ترک الکل را دارند کمک کنند و مناسب ترین دارو در ترک الکل را برای آن ها تجویز کنند. به‌عنوان مثال، پزشکان اغلب بنزودیازپین‌ها و داروهایی را برای بیماران تجویز می‌کنند تا به آن‌ها کمک کنند با اضطراب کنار بیایند و همچنین، از تشنج پیشگیری شود. از سوی دیگر، آن‌ها فشارخون و سایر علائم حیاتی بیماران خود را کنترل می‌کنند و از هیدراته ماندن آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند.
علاوه بر تجویز داروی ترک الکل و انجام سایر مراقبت‌های پزشکی، مراکز ترک اعتیاد معمولا در کادر درمان خود، روانشناسانی دارند که با بیماران صحبت می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا همراه با روند سم‌زدایی، احساسات خود را مدیریت کنند.
در مرکز ترک اعتیاد، سایر مشکلات جسمی و روحی فرد بررسی می‌شود و برای این مشکلات نیز طرح درمان ارائه می‌شود. در ارتباط با داروی گیاهی برای ترک الکل، تحقیقات هنوز اثربخشی داروهای گیاهی را در ترک الکل ثابت نکرده‌اند.
پس از سم‌زدایی چه درمان‌هایی انجام می‌شود؟
سم‌زدایی و تجویز داروهای ترک اعتیاد معمولا اولین مرحله ترک الکل است. این امر به فرد کمک می‌کند که روند دشوار ترک الکل را راحت‌تر پشت سر بگذارد. سم‌زدایی همراه با ترک الکل در منزل به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود زیرا در این دوره فرد عوارض ناخوشایندی را تجربه می‌کند و حتما باید تحت نظارت پزشک باشد.
از سوی دیگر، ازآنجایی‌که سم‌زدایی به برطرف شدن الگوهای فکری و رفتاری‌ای که باعث مصرف الکل می‌شوند کمک نمی‌کند، درمان‌های دیگری پس از سم‌زدایی ضروری هستند.
روش‌های درمانی متعددی وجود دارند که می‌توانند از افراد برای ادامه زندگی بدون مصرف الکل، حمایت کنند. این درمان‌ها در دو شرایط بستری یا سرپایی قابل انجام هستند:
درمان بستری: شامل زندگی در مرکز ترک اعتیاد برای دریافت درمان است که در این مدت، برای افراد جلسات فردی و گروهی و درمان فشرده صورت می‌گیرد.
درمان سرپایی: شامل زندگی در خانه خود و شرکت منظم در جلسات درمانی فردی و گروهی است. این نوع درمان به فرد کمک می‌کند مهارت‌های سالم مقابله با استرس را بیاموزد و از فواید ترک الکل بهره‌مند شود.
علائم ترک الکل، عوارض بسیار ناخوشایند قطع مصرف الکل هستند اما این بدین معنی نیست که ترک الکل، ناممکن است. بسیاری از افراد توانسته‌اند با دریافت کمک از متخصصان و پزشکان، نوشیدن را کنار بگذارند و زندگی بدون اعتیاد را تجربه کنند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان گرفتار اعتیاد به الکل هستید لازم است بدانید اولین قدم برای ترک الکل، سم‌زدایی است که این مرحله باید تحت نظارت پزشکی انجام شود.
منبع: کلینیک ترک اعتیاد پارس
