اپیوییدها (مواد افیونی) چه هستند؟
اپیوییدها (مواد افیونی) چه هستند؟
اپیوییدها مواد افیونی هستند که از گیاه خشخاش (Papaver Somniferum) به دست می‌آیند و تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی می‌باشند.
مهم ترین انواع اپیوییدها (مواد افیونی) عبارتند از: تریاک، شیره و سوخته تریاک، کدیین، هرویین، مرفین، مپریدین و متادون.
در ایران اعتیاد اپیوییدها (مواد افیونی) شایع‌ترین انواع اعتیاد به مواد مخدر را تشکیل می‌دهد.
آثار مصرف اپیوییدها (مواد افیونی):
آثار مصرف اپیوییدها (مواد افیونی) تا ۸ ساعت پس از مصرف باقی می‌ماند.
- تغییرات رفتاری یا روانی (ابتدا سرخوشی و سپس بی‌تفاوتی، کج خلقی و پرخاشگری، بی‌قراری یا کندی و اختلال قضاوت)
- تهوع و استفراغ
- کاهش احساس درد
- احساس گرما، گرگرفتن و خارش بینی
- سنگینی دست و پا و رخوت
- خشکی دهان
- کاهش فشار خون
- انقباض مردمک
- انقباض عضلات صاف حالب و مجاری صفراوی
- افت عملکرد شغلی و اجتماعی
عوارض مصرف طولانی اپیوییدها (مواد افیونی):
- اعتیاد (اپیوییدها یا همان مواد افیونی، به شدت اعتیادآورند و تنها با چند بار مصرف نسبت به آنها وابستگی و تحمل ایجاد می‌شود)
- یبوست مزمن
- تیره شدن رنگ پوست
- کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان
- بهم خوردن دوره های قاعدگی در زنان
- کاهش وزن و سوء تغذیه
- پایین آمدن سطح سلامتی بعلت بی توجهی به وضعیت بهداشتی و مراقبت‌های فردی
- تغییر ساعات خواب و بیداری، خواب آلودگی و چرت زدن در طول روز
- افسردگی
- عوارض تزریق وریدی (آبسه، عفونت های پوست، اندوکاردیت، کزاز، ایدز و هپاتیت B و C انتقال آنها به دیگران)
علایم مسمومیت (Overdose) با اپیوییدها (مواد افیونی):
- انقباض شدید مردمک
- اختلال توجه و حافظه
- دلیریوم
- کاهش درجه حرارت بدن
- کاهش تعداد ضربان قلب
- ضعف شدید تنفس
- افت فشار خون
- اغماء
در برخورد با سه علامت مهم « اغماء، مردمک های ته سنجاقی، ضعف تنفسی» حتماً باید تشخیص مسمومیت با مواد افیونی را به عنوان اولین تشخیص در نظر داشت.
علایم ترک اپیوییدها (مواد افیونی):
علایم ترک در کسانی به وجود می آید که ۱ تا ۲ هفته به طور مستمر از مواد افیونی استفاده کرده باشند. این علایم ۶ تا ۸ ساعت پس از آخرین مصرف تریاک، هرویین یا مرفین ظاهر می‌شوند، معمولاً روز دوم یا سوم به اوج شدت می‌رسند و ۷ تا ۱۱ روز بعد از ترک فروکش می‌کنند.
این علایم عبارتند از:
- بی قراری، تحریک پذیری، افسردگی و بی خوابی
- کرامپ عضلانی و درد استخوانی
- آبریزش چشم و بینی
- دل پیچه و اسهال
- سیخ شدن موهای بدن
- خمیازه، سکسکه، عطسه
- اتساع مردمک ها
- بی‌نظمی درجه حرارت بدن (تب، هیپوترمی)، احساس سرما و لرز
- تمایل شدید به مصرف مجدد (Craving)
این علایم پس از چنـــد روز فروکــش می‌کنند، اما بی قراری، تحریک پذیری، پرخاشگری، اختلال خواب، افسردگی و به خصوص اشتیاق برای مصرف مواد افیونی تا ماه ها پس از ترک ممکن است باقی بمانند.
انواع مواد افیونی و روش های مصرف:
تریاک:
تریــاک از گیاه خشخاش به دست می آید.
منشأ هرویین و مرفین نیز از همین ماده است.
تریاک معمولا به رنگ قهوه‌ای سیر و دارای قوامی خمیری است که بویی شبیه به آمونیاک یا ادرار مانده دارد و هنگام سوختن بوی خاصی شبیه چسب دو قلو می‌دهد. بسته بندی آن به صورت لول، حبه قند و یا کیک می باشد.
سوخته تریاک:
پس از مصرف تدخینی(کشیدن) تریاک ماده‌ای به رنگ قهوه‌ای سوخته و براق به دست می‌آید که «سوخته» نام دارد. گاهی آن را در آب حل کرده و به صورت شربت بنفش رنگی مصرف می‌کنند.
شیره تریاک:
سوخته تریاک را در آب حل می کنند و می‌جوشانند. سپس آن را از صافی عبور می‌دهند. آن چه باقی می‌ماند « تفاله» نام دارد. محلول حاصل را مجدداً حرارت می دهند. با این کار ماده‌ای خمیری ، سفت و غلیظی به رنگ قهوه ای روشن به دست می‌آید که شیره نام دارد.
- تدخین (دود کردن)
- خوردن
- تزریق
هرویین:
یکی از مشتقات نیمه مصنوعی مرفین است. هرویین پودر بسیار نرم و سفید رنگی است که اشکال بسیار ناخالص آن قهوه‌ای رنگ می‌باشد. هرویین را در تکه های پلاستیک به شکل مخروطی بسته بندی می‌کنند و سر آن را با آتش می‌بندند. در این حالت آب در آن نفوذ نمی‌کند و در مواقع خطر می‌توانند ان را ببلعند و پس از دفع از آن استفاده کنند.
وزن بسته های هرویین ۵ سانتی گرمی، ربعی ( ۴/۱گرم)، ۵/۲ و ۵ گرمی است. هرویین موجود در بازار معمولا ۵ تا۱۰ درصد هرویین دارد و بقیه آن شیر خشک، پودر بیکربنات و پودر گلوکز است.
روش های مصرف:
- تدخین (دود کردن)
- استنشاق(دماغی)
- تزریق
کدیین:
ماده سفید رنگی است که به صورت قرص های خالص یا به صورت ترکیب با استامینوفن، آسپیرین یا شربت های ضد سرفه مورد استفاده معتادان قرار می گیرد. مصرف مکرر و بدون دلیل و یا با بهانه های بی مورد قرص های آسپیرین کدیین یا استامینوفن کدیین نشانه ای از اعتیاد به مواد می باشد.
مرفین:
پودری است سفید یا کرم (و گاهی به رنگ قرمز آجری)، تلخ مزه و بی بو است. این ماده در حالت خالص نرم یا ورقه‌ای و به رنگ سفید تا زرد کم رنگ می‌باشد. مرفین به صورت آمپول های ۱۰ و ۲۰ میلی گرمی مورد مصرف پزشکی قرار می‌گیرد. به صورت زیر جلدی، داخل عضلانی و داخل وریدی مصرف می‌شود.
