اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد یک بیماری چند وجهی است که بر مغز و رفتار فرد معتاد تأثیر می‌گذارد. وقتی به مواد مخدر معتاد هستید، نمی‌توانید در مقابل میل به استفاده از آنها مقاومت کنید و مضرات آن برای فرد مصرف کننده اهمیتی ندارد.
در نتیجه، هر چه زودتر معالجه اعتیاد به مواد مخدر (که به آن اختلال مصرف مواد نیز گفته می شود) دریافت کنید، احتمال اینکه از برخی از عواقب وخیم تر بیماری جلوگیری کنید، بیشتر می شود.
اعتیاد به مواد مخدر فقط مربوط به هروئین، کوکائین یا سایر مواد مخدر غیرقانونی نیست. هر کسی می‌تواند به الکل، نیکوتین، داروهای خواب و ضد اضطراب و سایر مواد قانونی معتاد شود.
فرد همچنین می تواند به داروهای ضد درد مخدر یا مواد افیونی با نسخه پزشک و یا تهیه آن بصورت غیرقانونی معتاد شود. در سال ۲۰۱۸، مواد افیونی در دو سوم مرگ‌های ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر نقش داشتند.
در ابتدا، ممکن است هر فرد بصورت تفریحی استفاده از مواد مخدری را انتخاب کند، زیرا احساسی را که در او ایجاد می‌کند، دوست دارد. و ممکن است فکر کند می‌تواند میزان و تعداد دفعات استفاده از آن را کنترل کند. اما با گذشت زمان، مواد مخدر نحوه عملکرد مغز فرد مصرف کننده را تغییر می‌دهد که این تغییرات فیزیکی می‌تواند مدت زیادی طول بکشد. مواد مخدر باعث از دست دادن کنترل فرد مصرف کننده شده و می‌تواند منجر به رفتارهای مخرب شوند.
اعتیاد در مقابل سوء استفاده و تحمل
سوء استفاده از مواد مخدر زمانی است که از مواد قانونی یا غیرقانونی به روش هایی که نباید استفاده می‌کنید. ممکن است بیشتر از دوز معمولی قرص مصرف کنید یا از نسخه شخص دیگری استفاده کنید. ممکن است برای احساس خوب، کاهش استرس یا اجتناب از واقعیت از مواد مخدر سوء استفاده کنید. اما معمولاً می‌توانید عادت‌های ناسالم خود را تغییر دهید یا به طور کلی مصرف را متوقف کنید.
اعتیاد زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مصرف کننده قادر یه ترک آن نیست. در زمانی که سلامتی فرد را به خطر می اندازد. در زمانی که باعث ایجاد مشکلات مالی، عاطفی و غیره برای فرد یا عزیزانش شود، این میل به دریافت و استفاده از مواد مخدر می‌تواند هر دقیقه از فرد مصرف کننده را ازآن خود کند، حتی اگر بخواهید آن را ترک کند.
اعتیاد نیز با وابستگی فیزیکی یا تحمل متفاوت است. در موارد وابستگی فیزیکی، علائم ترک زمانی اتفاق می‌افتد که به طور ناگهانی یک ماده را متوقف کنید. تحمل زمانی اتفاق می افتد که یک دوز از یک ماده در طول زمان اثربخشی کمتری داشته باشد.
به عنوان مثال، هنگامی که تحت مراقبت پزشک، برای مدت طولانی از مواد افیونی برای تسکین درد استفاده می کنید، ممکن است تحمل و حتی وابستگی فیزیکی ایجاد کنید. این به این معنی نیست که شما معتاد هستید. چون هنگامی که مواد مخدر تحت نظارت مناسب پزشکی استفاده می‌شود، اعتیاد تنها در درصد کمی از افراد اتفاق می افتد.
تاثیر اعتیاد بر روی مغز انسان
مغز انسان طوری تنظیم شده است که بخواهد تجربیاتی را که با عث ایجاد احساس خوب می شود را تکرار کند. بنابراین، این انکیزه ایجاد می‌شود که فرد بخواهد این نوع احساسات را بیشتر تجربه کند.
داروهایی که ممکن است اعتیادآور باشند، سیستم پاداش مغز انسان را هدف قرار می دهند. آنها مغز فرد را با ماده ای شیمیایی به نام دوپامین پر می‌کنند.که این هرمون باعث ایجاد احساس لذت شدید می شود. بنابریان فرد، به مصرف این نوع داروها یا مواد مخدر ادامه داده و مصرف را بیشتر می کند تا احساس سرخوشی بیشتری را بدست آورد.
با گذشت زمان، مغز انسان به دوپامین اضافی عادت می کند. بنابراین ممکن است برای داشتن همان حس خوب نیاز به مصرف بیشتر مواد بیشتری داشته باشد. در نتیجه چیزهای دیگری که از آن لذت می برد، مانند غذا و معاشرت با خانواده، لذت کمتری به فرد مصرف کننده می‌دهد.
هنگامی که یک فرد برای مدت طولانی از مواد مخدر استفاده می‌کند، باعث تغییراتی در سایر سیستم‌ها و مدارهای شیمیایی مغز می‌شود که این تغییرات می‌توانند به فرد آسیب بسیار زیادی در موارد زیر وارد کنند:
- داوری
- تصمیم گیری
- حافظه
- توانایی یادگیری
این تغییرات مغزی با هم می‌توانند فرد مصرف کننده را به دنبال مواد مخدر و مصرف آنها به روش‌هایی که خارج از کنترل او هستند، سوق دهد.
چه کسی بیشتر احتمال دارد معتاد شود؟
بدن و مغز هر فرد متفاوت است. واکنش مردم نیز به مواد مخدر متفاوت است. برخی از اولین باری که آن را امتحان می کنند این احساس را دوست دارند و می‌خواهند بیشتر تجربه کنند. افرادی دیگر از آن متنفرند و هرگز به سمت استفاده از مواد مخدر نمی‌روند.
همه کسانی که مواد مخدر مصرف می کنند معتاد نمی شوند. اما ممکن است برای هر کسی و در هر سنی اعتیاد به مود مخدر اتفاق بیفتد.
برخی مواردی که ممکن است تمایل فرد را به اعتیاد افزایش دهد، عبارند از:
- سابقه خانوادگی: ژن های انسان مسئول حدود نیمی از تمایل فرد به استفاده از مواد مخدر هستند. اگر والدین یا خواهر و برادرهای فردی با الکل یا مواد مخدر مشکل دارند، احتمال اینکه فرد نیز معتاد شود، بیشتر است. در ضمن اینکه باید توجه داشت: زنان و مردان به یک اندازه احتمال دارد معتاد شوند.
- مصرف زودهنگام مواد مخدر: مغز کودکان هنوز در حال رشد است و مصرف مواد مخدر می تواند آن را تغییر دهد. بنابراین مصرف مواد مخدر در سنین پایین ممکن است در سنین بالا احتمال معتاد شدن شما را افزایش دهد.
- اختلالات روانی: اگر افسرده هستید، در توجه کردن مشکل دارید، یا دائما نگران هستید، شانس بیشتری برای اعتیاد دارید. ممکن است به مواد مخدر به عنوان راهی برای تلاش برای احساس بهتر روی آورید. سابقه تروما در زندگی شما نیز احتمال اعتیاد شما را افزایش می‌دهد.
- روابط آشفته: اگر شخصی با مشکلات خانوادگی بزرگ شده است و به والدین یا خواهر و برادر خود نزدیک نیست، ممکن است احتمال اعتیاد در او افزایش یابد.
نشانه‌های اعتیاد
فرد معتاد ممکن است یک یا چند مورد از این علائم هشدار دهنده را داشته باشد:
- اصرار به استفاده از دارو بصورت روزانه و یا چند بار در روز
- مصرف مواد مخدر بیشتر از آنچه می‌خواهد و برای مدت طولانی‌تر از آنچه فکر می‌کند
- همیشه مواد را همراه خود داشته باشد و حتی اگر توانایی مالی ندارد آن را بخرد و یا از طریق دزدی، کلاهبرداری و یا تکدی گری پول آن را بدست آورد
- استفاده از مواد مخدر حتی اگر برای فرد در محل کار مشکل ایجاد کند یا باعث سرزنش خانواده و دوستان شود
گذراندن زمان بیشتر به تنهایی. - افرادی که مراقب رفتارخودتان نیستند و یا به آن اهمیت نمی دهند مانند: دزدی، دروغ گفتن، یا انجام کارهای خطرناک، مانند رانندگی بی قانون و ریسک بالای خطر یا داشتن رابطه جنسی ناایمن
- بیشتر وقت خود را صرف دریافت، استفاده یا درمان از طریق اثرات مواد کند
- وقتی می خواهد ترک کند، احساس بیماری می‌کند
چگونه از اعتیاد به مسکن های تجویز شده پیشگیری کنیم
اکثر افرادی که داروی درد خود را طبق دستور پزشک مصرف می کنند، حتی اگر دارو را برای مدت طولانی مصرف کنند، معتاد نمی شوند. ترس از اعتیاد نباید مانع از مصرف مواد مخدر برای تسکین درد شما شود، اما احتیاط کار هوشمندانه‌ای است.
اما اگر در گذشته از مواد مخدر یا مشروبات الکلی سوء استفاده کرده اید یا اعضای خانواده دارید که این کار را کرده‌اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار داشته باشید.
برای جلوگیری از اعتیاد به داروهای ضد درد:
دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.
در مورد هرگونه سابقه شخصی یا خانوادگی سوء مصرف مواد مخدر یا اعتیاد به پزشک خود بگویید. این به آنها کمک می کند تا داروهایی را تجویز کنند که بهترین کار را برای شما دارند.
به یاد داشته باشید، برای افراد معمول است که نسبت به داروهای ضد درد تحمل کنند و برای دریافت همان میزان تسکین درد، به دوزهای بالاتر نیاز داشته باشند. این طبیعی است و نشانه اعتیاد نیست. اما در اعتیاد، از دوزهای بالاتر استفاده می‌شود که این بالا رفتن دوز، برای تسکین درد نیست.
منتظر نباش اکنون کمک بگیر
اگر مصرف داروی شما خارج از کنترل است یا باعث ایجاد مشکل می شود، با پزشک خود صحبت کنید.
بهبودی از اعتیاد به مواد مخدر ممکن است زمان ببرد. هیچ درمانی قاطعی وجود ندارد، اما درمان می‌تواند به شما کمک کند مصرف داروها را متوقف کنید و از داروها رها شوید.
درمان شما ممکن است شامل مشاوره، استفاده از دارو یا هر دو باشد. با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین برنامه را برای شما تعیین کند.در ضمن می‌توانید برای صطع مصرف خود با مراکز کلینیکی و یا سم زدایی تماس برقرار کنید.
منبع: وبسات وب ام دی
تهیه و تدوین: مرتضی مبصری
