وابستگی سالم و وابستگی ناسالم
وابستگی سالم و وابستگی ناسالم : «وابستگی» و «استقلال» از مسایل بسیار مهم در روابط بین انسان‌ها هستند. وابستگی ممکن است برای بسیاری وضعیت نا خوشایندی به نظر آید.
این بدان معنی است که ممکن است آنها رنج و درد ناشی از وابستگی ناسالم را یا خود تجربه کرده باشند. یا در اطرافیان دیده باشند در حالیکه وابستگی در رابطه بین انسان‌ها بخصوص در روابط زناشویی برخی تلاش زیادی می کنند تا خود را مستقل و خودمختار نشان دهند در حالیکه بدون اشنایی از استقلال سالم، چیزی جز اشفتگی و اختلاف حاصل نمی‌شود.
وابستگی و استقلال ناسالم ناشی از ترس ما ازتنها ماندن و پذیرفته وتایید نشدن است .چنین ترسی درنهایت منجربه ان می شود که ما نتوانیم «واقعی» باشیم و هنگامیکه واقعی نیستیم , نمی توانیم چیزی که براستی هستیم یعنی خود «حقیقیی»مان باشیم و همچنین نمی توانیم روابط سالمی باخود, دیگران وقدرت مطلق این جهان یعنی خداوند,بر قرارکنیم. در این وضعیت مادر حالت «هم وابستگی» بسرمی بریم و «هم وابسته» می‌شویم.
یعنی با خود دروغینی زندگی می‌کنیم که از طریق عادات وسواس‌گونه, اعتیادها و دیگر اختلالات به حیات خود ادامه می‌دهد.
برای آشنایی با وابستگی واستقلال سالم و ناسالم در روابط بین فردی, آگاهی از برخی از ویژگی‌های رفتاری مربوط به آنها می‌تواند مفید باشد.
وابستگی سالم
در وابستگی سالم ؛ مادر زمان مناسب و هنگام نیاز, به شکل روشن و مستقیم درخواست کمک می کنیم و اگر کمکی ارایه شود ان را می پذیریم و در روابط , بخصوص با افراد مورد علاقه احساس امنیت واعتماد می کنیم. روابط در وابستگی سالم صمیمی بوده و هر شخص در ان واقعی و صادق است همچنین رابطه دو طرفه بوده و هر یک بطور برابر همدیگر اهمیت قایل شده و به یکدیگر احترام می گذارند.
در وابستگی سالم دوطرف انعطاف پذیرند و این نیز به معنی داشتن حدو مرزهای سالم است.انان فریب کارنیستند و برای رسیدن به خواسته هایشان دیگران را کنترل نمی کنند بنابراین در این رابطه کسی احساس نمی کند مورد سوء استفاده و بهره کشی قرار گرفته است.
هردو طرف در حالیکه به نیازهای خود توجه دارند و از خود مراقبت می کنند نسبت به هم مهربان و همدل هستند و در کنار ان به میزان مناسبی فعالیت های خود انگیخته و خود جوش دارند.
شخص وابسته سالم در روابط خود احساس خوبی دارد و از برقراری رابطه صمیمی با کسانی که وابستگی و استقلال ناسالمی دارند پرهیز می کند او از معنویت و گسترش رابطه خود با قدرت مطلق هستی بخش جهان اگاهی داشته و ان را تجربه میکند
وابستگی ناسالم
در وابستگی ناسالم دوطرف در درخواست کمک و پذیرفتن ان و نیز در اعتماد کردن مشکل دارند انان انعطاف ناپذیر خشک و سخت گیرند. ضمنا با فریب کاری و به شکل غیرمستقیم تلاش می کنند دیگران اجازه می دهند فراترازحد و مرزهای خود در انتظارات و درخواست هایشان زیاده روی کنند وگاه فورانی از خشم های انفجاری از خودشان نشان می دهند.
بیش از اندازه پذیرنده یا طرد کننده هستند تندخو بد دهن و معترض یا بی احساس وکرخ هستند فعالیت هایشان خودجوش نبوده وصحنه سازی شده است .
معمولا درگیر روابط با دیگر افراده هم وابسته یا سوء استفاده گر هستند به جای انکه به چنین روابطی خاتمه دهند مایلند مانند یک قربانی این روابط را ادامه دهند .خواهان ان هستند که دیگران نسبت به ایشان دلسوزی وترحم کنند. به دلیل انکه با حالت های رفتاری خود اشنایی بیشتری دارند در ارتباط با افراد وابسته سالم احساس بی حوصلگی میکنند. اغلب احساس می کنند زندانی گرفتار و بدشانس هستند و به درستی معلوم نیست که ایا انها رابطه سالمی با هستی بخش جهان دارند یا نه
استقلال سالم
کسانیکه از استقلال وخودمختاری سالمی برخوردارند به شکل سالمی نیز وابسته اند. در فعالیت های خودجوش و شراکتی بادیگران همراه می شوند. به اشتباهات خود اعتراف می کنند و در زمان مناسب ودرصورت نیازدر مورد مشکلی که درزندگی با ان روبرو هستندکمک می خواهند و اگر به انها پیشنهاد کمک شود ان را می‌پذیرند.
در اغلب اوقات با خود و با دیگر افراد ایمن واقعی و صادقانه عمل می کنند ان ها به وجود خود حقیقی شان را به قدرت مطلق مرتبط ساخته اند بنابراین از زندگی لذت می برند و احساس رضایت وخوشبختی می کنند و متواضع و فروتن هستند انها در صورت نیاز هم می‌توانند قاطع و راسخ باشند و هم انعطاف پذیر بدون اینکه به دیگران صدمه بزنند و آنها را ناراحت کنند.
نیازهایشان را براورده میکنند به توانایی‌هایشان اگاه هستند و مایل نیستند دیگران را کنترل کنند فریب دهند و استثمار کنند آنها باخود و همینطور با دیگران مهربان هستند از رابطه با کسانیکه وابستگی و خودمختاری نا سالمی دارند پرهیز میکنند. آنها آزاد ودر حال رشد و تحول هستند.
استقلال ناسالم
کسانیکه استقلال و خودمختاری ناسالمی دارند تظاهر می کنند که امور را تحت کنترل دارند مستقل هستند و نیازی به کمک دیگران ندارند از انجاییکه خود را بسیار خودمختار می‌دانند و به استقلال خود می‌بالند اغلب فکر میکنند بسیار بهتر از دیگران هستند. راحت طلب بوده و با دیگران انتقادی ودفع کننده برخورد میکنند. وسواسی عمل میکنند معمولا گوشه‌گیر و منزوی‌اند.
زمانیکه در رابطه‌ای قرار می‌گیرند در اعتماد کردن با اشکال مواجه می‌شوند. اغلب حد و مرز هایی خشک و غیرقابل انعطاف و گاها بسیار شل و بی درو پیکری دارند.
عمدا یا سهوا دیگران را تحت کنترل خود می گیرند آنها را فریب داده و استثمار میکنند.
آنان جنبه‌های مهم و حیاتی زندگی درونی شان را انکار کرده و به آن بی توجه هستند نسبت به خود حقیقی شان اگاه نبوده و آن را درک نمی‌کنند بنابراین از اصیل و واقعی بودن در روابط ناتوان هستند و در برقراری رابطه‌ای تجربی عملی و رضایت بخش با خداوند مشکل دارند.
نتیجه:
تنها با برقراری تعادلی موزون بین وابستگی سالم واستقلال سالم به هویت حقیقی خود دست می یابیم ومی توانیم رابطه سالمی با خود و دنیای بیرون از خویش برقرار سازیم یعنی روابطی که در ان ضمن حفظ «استقلال» خود «وابسته» هم باشیم.
می خواهم بدون اسارت دوستت بدارم
با آزادی در کنارت باشم
بدون اصرارتو رابخواهم
با احساس گناه ترکت نکنم
باسرزنش از تو انتقاد نکنم
و با تحقیر به تو کمک نکنم
و اگر تو نیز با من چنین باشی
یکدیگر راغنی خواهیم کرد. (ویرجینیا ستیر)
نویسنده: دکتر حسام الدین معصومیان مدرس دوره‌ای مددیاری اعتیاد و خانواده
