درمان موثر اعتیاد به مواد مخدر
درمان موثر اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد به مواد مخدر بیماری پیچیده ولی قابل درمان است، مشخصه این بیماری مصرف، جستجو و وسوسه اجباری و کنترل نشده مواد مخدر است. که حتی در مواجهه با عوارض شدید ان نیز باقی می‌ماند.
راه اعتیاد به موادمخدر از مصرف مواد مخدر شروع می شود و در طول زمان می تواند توانایی فرد را برای انتخاب قطع مصرف کاهش دهد . جستجوی مواد مخدر به وسواس و اجبار تبدیل می شود ،که بخش اعظم ان در نتیجه اثرات مصرف دراز مدت مواد بر عملکرد مغز و متعاقبا بر رفتار است . اجبار به مصرف مواد ، می تواند بر زندگی فردسایه بیاندازد.اعتیاد اغلب نه تنها مصرف اجباری و وسواس مواد را به همراه دارد بلکه دامنه وسیعی از رفتارهای کج عملکردی را نیز در برمی گیرد ، به گونه‌ای که می تواند با عملکرد طبیعی در خانواده ، محیط کار واجتماع تداخل وتقابل داشته باشد. همچنین اعتیاد می‌تواند افراد را در معرض خطر بیشتر ابتلاء به بیماریهای مرتبط با سلامت که اغلب همراه زندگی فرد معتاد هستند.
از انجایی که اعتیاد ابعاد متعددی دارد وجنبه های مختلفی از زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد درمان آن نیز ساده
نیست ، درمان اعتیاد به مواد مخدر باید به دستیابی به عملکرد فرد در خانواده ، محیط کار و اجتماع و قطع مصرف مواد وحفظ سبک زندگی پاک از مواد مخدر کمک کند.
بسیاری از مردم بر این اعتقادند که درمان ، موثر نیست ، بخشی از این اعتقاد ناشی از انتظارات غیر واقع بینانه است ، زیرا براین پندارند که اعتیاد برابر است با مصرف ساده مواد مخدر و بنابر این انتظار دارند که فرد مبتلا به سرعت بهبود یابد و اگر بهبودی سریع را نبیند ، درمان را ، ناموثر و ناموفق می دانند ، در واقع بدلیل مزمن بودن بیماری اعتیاد ، هدف پاکی طولانی مدت اغلب نیاز به دوره های مداوم و مکرر درمان دارد.
سوء مصرف مواد مخدر در بسیاری از افراد ، بیماری مزمن با عودهای احتمالی است که حتی بعد از زمان طولانی پاکی نیز امکان وقوع ان وجود دارد . در حقیقت میزان عود سوء مصرف مواد شبیه به میزان عود در دیگر بیماریهای طبی مزمن مانند دیابت ، فشار خون وآسم است . بعنوان بیماری مزمن و عودکننده ، اعتیاد نیاز به تکرار دوره های درمانی تا رسیدن به پاکی پایدار است . بادرمانی که با نیازهای فرد مناسب سازی شده ، فرد وابسته به مواد می تواند بهبود یابد و به زندگی بدون مواد دست یابد . هدف نهایی درمان فرد وابسته به مواد ، قادر شدن فرد برای رسیدن به پاکی پایدار است. اما هدف اولیه ،کاهش مصرف مواد ، ارتقاء توانایی فرد برای عملکرد بهتر ، وبه حداقل رساندن عوارض طبی واجتماعی سوءمصرف و وابستگی مواد است .
مانند افرادی که مبتلا به دیابت یا بیماریهای قلبی هستند،در درمان فرد وابسته به مواد نیاز به تغییر رفتار برای رسیدن به سبک زندگی سالم است.
اصول درمان موثر اعتیاد به مواد مخدر
۱- هیچ روش درمانی وجود ندارد که برای همه افراد (بیماران)مناسب باشد.
مطابقت مداخلات درمانی و خدمات با مشکلات و نیازهای اختصاصی فرد بسیار اهمیت دارد تا فرد بتواند با موفقیت به عملکرد مولد در خانواده، محیط کار واجتماع باز گردد. در واقع امروزه با وجود تنوع روش مناسب برای ان فرد را برگزید.
۲- لازم است که خدمات درمانی کاملا در دسترس باشند.
افرادی که مبتلا به اعتیاد به مواد شده اند، ممکن است در ورود به درمان دچار تردید باشند، برقراری مزیتها و فرصتها در زمانی که امادگی دریافت خدمات درمانی دارند، بسیار حیاتی است . متقاضیان بالقوه درمان می توانند از دست بروند اگر درمان سریعا در دسترس نباشد.
۳-درمان موثر به نیازهای چند گانه فرد توجه دارد نه فقط به مصرف مواد.
درمان برای اینکه موثرباشد باید به مصرف مواد مخدر فرد و هر مشکل همراه طبی ، روانی ، اجتماعی ، شغلی ، و قانونی بپردازد.
۴- برنامه خدمات و درمان فرد می باید بطور مداوم ارزیابی شوند و در صورت لزوم تغییر یابند تا اطمینان حاصل شود که برنامه درمانی با نیازهای در حال تغییر فرد متناسب است.
هربیمار ممکن است به ترکیب متنوعی از خدمات و اجزا درمانی در طول دوره درمان و بهبودی خود ، نیاز داشته باشد.
بیمارممکن است به ترکیب متنوعی از خدمات و اجزا درمانی در طول دوره درمان و بهبودی خود ، نیاز داشته باشد.
بیمار ممکن است علاوه برمشاوره یا روان درمانی، نیاز به دارو و دیگر خدمات طبی ، خانواده درمانی ، آموزش فرزند پروری (والدی) ، بازتوانی شغلی ، و خدمات اجتماعی و قانونی داشته باشد . بسیارحیاتی است که رویکرد درمانی با سن، جنس ، فرهنگ و نژاد بیمار متناسب باشد.
۵- ماندن در درمان برای دوره زمانی کافی برای درمان موثر بسیار مهم است (اصل مانایی)
زمان مناسب برای یک فرد ، بستگی به مشکلات و نیازهای وی دارد . بیشتر بیماران در طول سه ماه درمان به استانه بهبودی می رسند ، پس از ان ، درمانهای دیگری که به برنامه درمانی اضافه می شوند می تواند برای پیشرفت بعدی در بهبودی فرد کمک کند. از انجایی که افراد ، اغلب درمان را زود رس قطع می کنند ، باید برنامه ها شامل راهکارهایی باشد که مشارکت وپایایی بیماران را در درمان باعث شود.
۶- مشاوره (فردی ویا گروهی) ودیگر درمانهای رفتاری جزء مهمی از درمان موثر اعتیاد هستند.
در درمان ، بیمار به موضوع انگیزه ، مهارت سازی برای مقاومت در برابر مصرف مواد مخدر، جایگزینی مصرف مواد با فعالیتهای سازنده و رضایتبخش و ارتقاء توانایی حل مسئله می پردازد. درمانهای رفتاری موجب تسهیل روابط بین فردی و توانایی فرد در عملکرد خانوادگی و اجتماعی می شود.
۷- برای بسیاری از بیماران ، داروها از عناصر مهم درمان هستند ، بخصوص در ترکیب با مشاوره و دیگر درمانهای رفتاری همراه درمان دارویی اهمیت پیدا می کند.
متادون ولوو-آلفا-استیل متادول( LAAM ) و بوپره نورفین در کمک به افراد مبتلا به اعتیاد به مواد افیونی (مانند هروئین) بسیار موثر هستند و می توانند سبب تثبیت زندگی فرد وکاهش مصرف مواد غیر قانونی گردند . نالترکسون نیز داروی موثر در بعضی از افراد وابسته به مواد افیونی و برخی بیماران با وابستگی همراه به الکل است . برای افرادی که وابسته به نیکوتین هستند ، محصولات جایگزین نیکوتین (مانند ادامس یا چسب) یا داروی خوراکی (مانند بوپروپیون) می تواند از اجزا موثر درمان باشد . برای بیماران با اختلالات روانی، هم درمانهای رفتاری وداروها (داروهای روانپزشکی) می تواند اهمیت حیاتی داشته باشد.
۸- افراد وابسته یا سوء مصرف کننده مواد مخدر که اختلالات روانی همراه دارند ، می باید هر دو اختلال را در مسیری یکپارچه وتوامان درمان کنند.
اختلالات روانی و اختلالات وابستگی (اعتیادی) اغلب باهم در یک فرد رخ می دهند ، فردی که با هرکدام از بیماری فوق مراجعه کند باید برای اختلال همراه دیگر نیز ارزیابی و درمان شود .
۹- سم زدایی طبی تنها اولین قدم در درمان اعتیاد است ، و به تنهایی تغییرات بسیار کمی را در فردی که به مدت طولانی مصرف کننده مواد مخدر بوده ، موجب می شود.
سم زدایی طبی علائم حاد محرومیت را در اثر قطع مصرف مواد ایجاد می شوند ،کنترل می کند . در حالی که به ندرت سم زدایی به تنهایی ، برای کمک به افراد وابسته برای پاکی طولانی مدت رضایت بخش است ، برای بعضی افراد بعنوان مقدمه و پیش ساز درمان موثر اعتیاد به مواد ، قویا توصیه شده است.
۱۰- برای موثر بودن الزامی به داوطلبانه بودن بیمار نیست.
انگیزه قوی می تواند روند درمان را تسهیل کند . تحریمها و تشویقها در خانواده ، محیط کار ، یا دستگاه قضایی می‌تواند بطور قابل ملاحظه ای میزان ورود و مانایی درمان را افزایش دهد و موفقیت مداخلات درمان اعتیاد را بیشتر کند.
۱۱- مصرف احتمالی مواد مخدر در طول درمان باید بصورت متناوب پایش شود.
لغزش مصرف مواد می تواند در طول درمان اتفاق افتد . پایش عینی مصرف مواد بیمار ، ازطریق آزمایش ادرار یا دیگر آزمایش ها، در طول درمان می تواند به بیمار کمک کند تا در برابر وسوسه مصرف مقاومت کند.
چنین پایشی می تواند شاهد به موقعی از مصرف مواد باشد تا برنامه درمانی فرد بتواند تغییر کرده ، واصلاح مسیر درمانی انجام شود . باز خورد به بیماری که آزمایش مثبت مصرف مواد غیر قانونی دارد عنصر مهمی در پایش است.
۱۲-در برنامه‌های درمانی می باید بیمار از نظر ایدز، هپاتیت Bو C سل ودیگر بیماریهای عفونی ارزیابی شود . وبرای کمک به بیماردر تغییر رفتارهای پرخطر ، مشاوره انجام شود.
مشاوره می‌تواند به بیماران در خودداری از رفتارپر خطر کمک کند . همچنین مشاوره می تواند به فردی که از قبل آلوده شده نیز کمک کند تا بیماری اش کنترل شود.
۱۳- بهبودی از اعتیاد به مواد می تواند روند بسیار طولانی داشته باشد و متناوبا نیاز به دوره های چند گانه درمان داد .
مانند سایر بیمارهای مزمن ، عود به مصرف مواد مخدر می‌تواند در طول دوره درمانی وحتی پس از دوره های موفق درمان اتفاق افتد . افراد مبتلا به اعتیاد ممکن است نیاز به درمان طولانی مدت و بازتوانی و عملکرد کامل ، داشته باشند . شرکت در برنامه‌های حمایتی گروه‌های خودیار در طول درمان وپس از آن در مانایی پرهیز اغلب مفید است.
