برنامه کاهش آسیب ناخوش است/ از بودجه نامتناسب تا بار حقوقی کاهش آسیب برای سمن‌ها
برنامه کاهش آسیب، حالِ خوبی ندارد و باید فکری به حالش کرد؛ این گزاره‌ای است که بیشتر فعالان حوزه اعتیاد (به ویژه آن‌هایی که در نهادهای غیردولتی فعال هستند و سهم کافی از بودجه‌ای کلان دولتی ندارند) درباره آن اتفاق نظر دارند. اما اینکه چرا حالِ برنامه کاهش آسیب، خوش نیست؟ موضوعی بود که چندی پیش در یکی از گروه‌های مجازی فعالان حوزه اعتیاد مطرح شد. روابط عمومی جمعیت خیریه تولد دوباره، برای حفظ اصل محرمانگی، از بیان اسامی صاحب‌نظران معذور است اما گزیده‌ای از این بحث در ادامه آمده است.
چالش‌های اعتیاد/ کاهش آسیب
-
تورم با بودجه کمکی مراکز کاهش آسیب، تناسب ندارد
با وجود تورم، به ویژه تورم در اجاره‌بهای ساختمان و هزینه‌های جاری دیگر در سال‌های گذشته، بودجه کمکی مراکز کاهش آسیب، به ویژه مراکز NSP و سرپناه شبانه افزایشی نداشته است. حتی در بسیاری از استان‌ها تا امروز هزینه‌های این مراکز پرداخت نشده است.
در حالیکه همه مسئولان ارشد کشور از اقدامات جهادی در حوزه آسیب‌های اجتماعی در رسانه‌ها صحبت می‌کنند، اما این مراکز که بار اصلی ارایه خدمات به مصرف‌کنندگان موادِ خیابانی را بعهده دارند، در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند.
-
بار حقوقی برنامه کاهش آسیب بر نهادهای غیردولتی
مسئولیت مراکز کاهش آسیب و بار حقوقی‌شان بعهده سازمان‌های غیردولتی است؛ نهادهایی که شکننده‌ترین وضعیت را نسبت به سایر دستگاه‌ها دارند و باید پاسخگوی نهادهای نظارتی در ارایه خدمات باشند.
از سوی دیگر باید به قوانین کار، تامین اجتماعی و مالیات هم پاسخگو باشند و مسایل حقوقی اراِه خدمات به معتادان خیابانی را هم بر دوش بکشند. برای مثال فرض کنید بیمار شما در سرپناه شبانه، شب در خواب به هردلیلی فوت کند. شما باید پاسخگو بر اساس قوانین کیفری باشید.
-
چهل‌میلیون تومان برای یک سال اداره مرکز سرپناه
برای اداره یک مرکز سرپناه شامل هزینه‌های اجاره مکان، شام، صبحانه و ارایه سایر خدمات حداکثر چهل میلیون تومان در سال پرداخت می‌شود. سایر خدمات هم شرایط‌شان بدتر از این است.
در چنین شرایطی باید به پرداخت حداکثر بودجه چهل میلیون(شلتر)، هشتاد میلیون برایDIC ، شصت میلیون موبایل‌سنتر در سال و تامین همه هزینه‌های ارایه خدمات تا پایان ماه دلخوش باشید!
در بسیاری از استان‌ها(غیر از استان تهران و گاه البرز) مبالغ اعلام شده، پرداخت نمی‌شود؛ جالب اینکه تا رسیدن بودجه با مکانیزم‌های بروکراسی به استان، سازمان‌های غیردولتی حتی یک تفاهم‌نامه ساده هم برای انجام تعهدات در اختیار ندارند تا در شرایط بحرانی بتوانند حقوق خود را مطالبه کنند.
-
خودتان را جای سمن‌ها بگذارید
در چنین وضعیتی گمان اینکه نهادهای مردمی اداره کننده این مراکز از بودجه‌های دولتی بهره‌مند هستند، توهمی است که ناشی از بی‌عدالتی است.
هر فرد حقیقی و حقوقی که آمادگی دارد با دریافت چهل میلیون سالیانه در تهران یک مرکز سرپناه شبانه با استانداردهای آیین‌نامه ماده ١۵ راه‌اندازی کند، سازمان‌های غیردولتی فعال در این حوزه آمادگی خواهند داشت، این خدمات را به ایشان واگذار کنند.
-
مددجویان هم، آسیب‌پذیر شده‌اند
در شرایط فعالی به نقطه بحرانی در حوزه کاهش آسیب رسیده‌ایم. مراکز کاهش آسیب هم مانند مددجویان‌شان به آخر خط رسیده‌اند. در این شرایط سلامت سرویس‌دهندگان هم در خطر است. این در حالی است که اگر برنامه‌های کاهش آسیب جدی گرفته نشود، سلامت جامعه هم تهدید خواهد شد.
