خواب‌خوش خاکستری (گزارش همشهری محله از سرپناه شبانه تولد دوباره در فرحزاد)
تولد دوباره: در انتهای خیابان امامزاده داود(ع)، جایی که به نظر آخر تهران است، مسیر باریک دوطرفه‌ای که یک سمتش کوه و سمت دیگرش دره فرحزاد چشمنوازی میکند، چند خانه ویلایی دیده می‌شود که نمونه‌اش کمتر در جنوب فرحزاد دیده می‌شود…
در انتهای خیابان امامزاده داود(ع)، جایی که به نظر آخر تهران است، مسیر باریک دوطرفه‌ای که یک سمتش کوه و سمت دیگرش دره فرحزاد چشمنوازی میکند، چند خانه ویلایی دیده می‌شود که نمونه‌اش کمتر در جنوب فرحزاد دیده می‌شود. کوه، دره، درخت و ویلا همگی از نشانه‌های فضاهای مطلوبند، اما ناگهان دیدن صحنه‌هایی همه زیبایی‌ها را به خاکستری تیره تبدیل میکند. از گوشه‌های کوهپایه یا دره، مردان و زنانی وارد خیابان می‌شوند که ظاهرشان با بقیه ساکنان فرق دارد، ژولیده و خموده‌اند و حتی نای راه رفتن و نگاه کردن به اطراف‌شان را ندارند. اینها کارتن‌خواب یا معتادانی هستند که در دره زندگی می‌کنند و گاهی به مرکز بالای خیابان می‌روند. مرکزی که برای آنها ساخته شده است. شهرداری منطقه و بهزیستی برای اینکه بتواند مانع از گسترش آسیب‌های اجتماعی در فرحزاد شود گرمخانه و مرکز تولد دوباره را در خیابان امامزاده داود(ع) و نزدیک دره فرحزاد راه‌اندازی کرده تا با راهکارهای مددکاران اجتماعی آنها را سر و سامان دهد. مرکز سرپناه شبانه (شلتر) یکی از همین مراکز است که روزانه حدود ۴۰ معتاد به آن مراجعه می‌کنند و پناه می‌گیرند، تنها مرکز تولد دوباره بهزیستی در منطقه که سوژه گزارش این هفته ماست.
سرپناهی با امکانات و قوانین خاص
روی تابلویی نوشته شده «مرکز سرپناه شبانه». زنگی کوچک دارد که از بس سیاه شده چیزی از سفیدی آن باقی نمانده است. سمت چپ ورودی تابلو سفید بزرگی قرار دارد که با ماژیک مشکی رویش نوشته شده آمار هفتگی. در ستون‌هایش مشخص شده که هر هفته چه تعداد از مددجویان از امکانات مرکز استفاده می‌کنند، امکاناتی مثل سوزن و سرنگ، پانسمان، حمام، مشاوره، لباس، غذا و…. در ستون کناری قوانین مرکز آمده، برای مثال سوزن و سرنگ تحویلی به مددجویان به‌صورت روزانه هنگام خروج از مرکز، ساعت ۷صبح تحویل داده می‌شود یا نوشته شده روزهای حمام مددجویان یکشنبه و سه‌شنبه‌ها از ساعت ۱۷ تا ۱۹ است و….
نصب تابلوها و بنرهای آموزشی درباره اعتیاد
تخت‌ها و پتوها مرتب است. فضای بزرگ یکدستی که حدود ۴۰ تخت دارد و چند صندلی پلاستیکی رنگی که در گوشه‌ای از سالن روی هم چیده شده‌اند. برای نظم‌دهی بخش‌های مختلف با تعدادی تابلو از هم جدا شده‌اند، بخش‌هایی مثل جاکفشی، جالباسی، سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه و حتی کمدهای آهنی که در بعضی از آنها باز است. روی دیوارها هم از عکس‌های ورزشی تا توصیه‌هایی برای تا نکات مقابله با بیماری‌ها و… به چشم می‌خورد تا شرایط برای ایجاد انگیزه و ترک اعتیاد فراهم باشد. کسانی که به این مرکز می‌آیند معتادانی هستند که جای خواب ندارند و شاید همفکری برای ترک بیماری‌شان نکرده‌اند. این مرکز و مراکز مشابه ساخته شده‌اند تا ساکنان در وضعیت آرام و مطلوب‌تری زندگی کنند و با ساماندهی بیماران معتاد، آسیب‌ها کمتر شود.
اسکان غیررسمی افراد آسیب‌پذیر جامعه در فرحزاد
امیر مغنی‌باشی، جوان ۲۷ ساله و دانشجوی دکترای مددکاری اجتماعی که ۶ سال در جمعیت خیریه تولد دوباره فعالیت میکند می‌گوید: «جمعیت خیریه تولد دوباره، سازمانی مردم‌نهاد با مجوز بهزیستی است که چند مرکز از جمله مرکز فرحزاد زیر نظر آن فعالیت میکند. در تهران، در هرندی، شوش و قیام و استان‌های دیگر هم از این دست مراکز ساخته شده‌اند.»
مغنی‌باشی ادامه می‌دهد: «در سال‌های اخیر، فرحزاد تبدیل شده به اسکان غیررسمی گروهی از افراد آسیب‌پذیر شامل کودکان کار، پناهنده‌های غیرقانونی و بی‌هویت، کارتن‌خواب‌ها و معتادان که وجود مراکزی به‌عنوان سرپناه برای آنها ضروری است. این مرکز هم با اینکه ۴۰ نفر ظرفیت دارد، اما در زمستان‌ها گاهی تا ۶۰ نفر را پناه می‌دهد. البته با همکاری شهرداری گرمخانه‌ای در نزدیکی مرکز دائر شد تا حمایت‌ها بیشتر شود.»
مرکز تولد دوباره فرحزاد، مختص آقایان است
مغنی‌باشی با اشاره به اینکه مرکز فرحزاد مختص آقایان است می‌گوید: «در طول روز بانوان آسیب‌دیده زیادی به مرکز مراجعه می‌کنند که ما از پناه آنها معذوریم. در واقع در تهران ۲ـ ۳ مرکز ویژه بانوان وجود دارد که یکی از آنها در مرزداران جانمایی شده است. معتقدم که سازمان‌های حمایتی باید برنامه‌ای جدیدی برای ساخت مراکز مربوط به بانوان داشته باشد.»
مسئول مرکز تولد دوباره فرحزاد درباره امکانات مرکز هم اضافه میکند: «از آنجایی که هدف این مراکز کاهش آسیب‌هایی است که کارتن‌خواب‌ها و افراد معتاد به خود یا جامعه می‌زنند سعی کرده‌ایم به آنها سرنگ استریل، یک وعده غذا، اصلاح سر و صورت، آموزش برای بیماری‌ها و حتی با کمک خیّران لباس مناسب بدهیم.»
مغنی‌باشی ادامه می‌دهد: «در مرکز هم کسانی امور اجرایی آن را انجام می‌دهند که خودشان بهبودیافته‌اند و ارتباط خوبی با مراجعه‌کننده‌ها دارند و حتی می‌توانند باعث ترک اعتیاد آنها شوند.»
لینک منبع: همشهری محله: خواب خوش خاکستری
